فروش مستقیم چند سطحی روشی است برای فروش کالا و خدمات از طریق توزیع کنندگان و مشتریان فعال. ملحق شدن به یک شرکت فروش مستقیم چند سطحی مستلزم این است که توزیع کننده در امر توزیع کالا و خدمات شرکت و همچنین معرفی مشتریان فعال دیگر به شرکت کمک کند و از محل سود حاصل از فروش مستقیم کالا ها و خدمات ، کمیسیون یا حق الزحمه دریافت کند. طیق توضیحات هیئت بازرگانی فدرال آمریکا ( به عنوان اولین سازمان دولتی در دنیا که این فعالیت را نزدیک به 40 سال پیش مورد بررسی قرار داد) ، طرح های هرمی ساختار صوری مشابهی دارند اما با عملکردی کاملا متفاوت. در دسیسه های هرمی اعضای شرکت کننده در اعضای عضوگیری یا وارد کردن دیگر اعضا پاداش می گیرند و عموما مسئله بازاریابی و فروش کالا یا خذمات در میان نیست. در اکثر کشور های دنیا فعالیت اینگونه شرکت ها ممنوع اعلام شده است. چرا؟ چون دسیسه های هرمی ناگزیر از هم میپاشند. دسیسه های هرمی، دیر یا زود در عضوگیری به بن بست می خورند و اکثریت افراد شرکت کننده –سوای احتمالا افرادی که در راس هرم قرار دارند – پولشان را از دست می دهند.

در وب سایت رسمی هیئت بازرگانی فدرال آمریکا (www.ftc.gov) نکات زیر آمده است تا در شناسایی و اجتناب از دسیسه هرمی به افراد کمک کند:

1.        از هرگونه طرحی که در اعضای عضوگیری بیشتر به شما کمیسیون می دهد اجتناب کنید

2.        از طرح هایی که از افراد جدید می خواهند بابت فهرستی از اقلام گوناگون هزینه های گزاف بپردازند، بپرهیزید

3.        از طرح هایی که وعده درآمد خوبی می دهند یا مدعی فروش کالاهای معجزه آسا هستند،حذر کنید

4.        تحقیقو جستجوی شخصی را فراموش نکنید

5.        اسم و مشخصات شرکت مورد نظرتان را با دایره تجارت برترِ (BBB) نزدیک به محل سکونتتان در میان بگذارید، به ویژه اگر ادعاهای شرکت مورد نظرتان در خصوص درآمد یا محصولاتشان، بیش از حد غیر واقعی می نماید.

در اینجا سعی داریم با ارائه دو جدول که می تواند معیار مناسبی برای تشخیص باشد، به برخی عناصر و ویژگی های اساسی فروش مستقیم چند سطحی و طرح های هرمی غیر قانونی اشاره کنیم:

جدول شماره یک

 جدول شماره دو